ارتباط بين ائمه و اُمّت هاى پيشين
اين جاى شگفتى نيست، كسى نگويد: بين پيامبر اكرم و ائمّه عليهم السلام و امّت هاى پيشين چه ارتباطى وجود دارد؟ در آيه مباركه اى چنين مى خوانيم:
(وَسْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رُسُلِنا)؛1
از رسولانى كه پيش از تو فرستاديم بپرس.
در ذيل اين آيه آمده است: آن گاه كه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله به معراج تشريف بردند و جبرئيل در خدمت آن حضرت بود، وقتى به نزد انبياى پيشين رسيدند، جبرئيل عرض كرد:
يا محمّد! سلهم على ماذا بعثتم؟
اى محمّد! از اينان بپرس كه براى چه برنامه اى مبعوث شده اند؟
در آن هنگام نماز جماعت منعقد شد و همه پيامبران به پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله اقتدا كردند و گفتند: ما بر توحيد خداوند متعال، نبوّت شما و ولايت على بن ابى طالب مبعوث شديم.
اين روايت در كتاب هاى شيعه و سنّى در ذيل اين آيه آمده است.2
يعنى پيامبرانِ گذشته، موظّف و مكلّف بودند كه ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام را به امّت هاى خود ابلاغ و آن ها را به ايمان دعوت كنند.
از طرف ديگر، در آيه مباركه اى مى خوانيم:
(وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ)؛3
و بگو: اعمال و وظايف خود را انجام دهيد و بدانيد هم خدا، هم رسولش و هم مؤمنان اعمال شما را خواهند ديد.
در اين آيه، كلمه «المؤمنون» به ائمه عليهم السلام تفسير شده و همين طور است، چون رؤيت اعمال بر نسق واحد بر خدا، رسول و مؤمنان حمل شده است. معلّى بن خنيس مى گويد: امام صادق عليه السلام در ذيل اين آيه مباركه فرمود:
هو رسول الله صلى الله عليه وآله والأئمّة، تعرض عليهم أعمال العباد كلّ خميس؛4
منظور رسول خدا صلى الله عليه وآله و ائمّه عليهم السلام هستند كه تمام اعمال مردم هر پنج شنبه به آنان عرضه مى شود.
اين گونه رؤيت بر غير ائمه عليهم السلام صدق نمى كند. از اين رو در روايات ديگرى در ذيل اين آيه مباركه فرموده اند:
هم نحن؛5
مراد از مؤمنان (در اين آيه) ما هستيم.
1 . سوره زخرف (43): آيه 45.
2 . العمدة: 353، حديث 680، خصائص الوحى المبين: 170، حديث 121، الصراط المستقيم: 1 / 293، الطرائف: 101، بحار الأنوار: 36 / 155، شواهد التنزيل: 2 / 224، حديث 857 ، ينابيع المودة: 2 / 246، حديث 692.
3 . سوره توبه (9): آيه 105.
4 . بصائر الدرجات: 447، حديث 2، بحار الأنوار: 23 / 345، حديث 39.
5 . همان: 447، حديث 5.