معناى حقيقت دين
بيان شد كه ائمّه عليهم السلام ابواب ايمان هستند. ايمان به چه؟ ايمان به دين صحيح و اسلام كاملى كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله در روز غدير پس از اين كه اين آيه نازل شد:
(الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَرَضيتُ لَكُمُ اْلإِسْلامَ دينًا);1
امروز دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين (جاودان) براى شما پذيرفتم;
بيان فرمودند.
همه مى دانيم كه حضرت رسول اكرم صلى اللّه عليه وآله اركان و احكام دين را بيان فرموده بودند; اما در غدير خم ولايت عامّه امير مؤمنان على عليه السلام بر عموم مردم اعلام گرديد و از همه آن ها بيعت گرفته شد.
پس ايمان به ولايت و امامت ائمّه عليهم السلام جزء اركان دين است و آنان ابواب ايمان هستند كه از طريق ايمان به آنان بايد به خدا و رسول رسيد، و از آنان احكام و آداب دين را اخذ نمود.
به عبارت واضح تر دين اسلام از چند بخش تشكيل يافته است:
يكم. امور اعتقادى;
دوم. اُمور عملى كه شامل واجبات، محرّمات، مستحبّات و چيزهايى كه وابسته به اعضا و جوارح انسان است;
سوم. صفات نفسانى و ويژگى هاى اخلاقى كه انسان بايد بر روى نفس خود كار كند در تهذيب و تزكيه آن كوشش نمايد، تا از صفات رذيله پاك و به صفات حسنه آراسته گردد، كه البته به اين جهت در شريعت اهميّت زيادى داده شده.
مجموعه اين امور همان دين است. البتّه بى ترديد لُبّ و اساس دين، اُمور اعتقادى مى باشد و امور عملى و اخلاقى بر آن ها مترتّب است.
بنابراين اگر بگويند كه اين آقا واقعاً در مكتب ايمان تربيت شده و از شاگردان بزرگان اسلام است، آن گاه درست خواهد بود كه مبانى اعتقادى خود را تمام كرده و از نظر عملى، عبدِ مطيع باشد، به واجبات عمل كند و از محرّمات اجتناب نمايد و از نظر اخلاقى هم داراى صفات حسنه بوده و سعى كند صفات سيّئه را از خود دور كند.
اين امر برهانى است، بدين شكل كه انسان كامل كسى است كه هم از نظر عقيده و هم از نظر عمل و هم از نظر اخلاق به حد كمال رسيده باشد، زيرا انسان كامل داراى سه بعد است:
1 . بُعد روحى;
2 . بُعد بدنى;
3 . بُعد نفسانى.
با توجّه به اين سه بُعد، وقتى انسان كامل است كه كمال هر سه بُعد را دارا باشد و اين جز در مكتب اهل بيت عليهم السلام ميسّر نمى باشد كه يگانه مكتب انسان ساز و كمال انسانيت است، همه ابعاد را بايستى از ائمّه آموخت و باب آن جهات سه گانه اى كه انسانِ كامل را تشكيل مى دهد آن ها هستند و اگر انسان در هر سه جهت كامل شد، تازه شاگرد اين مكتب مى شود، وارد اين خانه و اهل آن محسوب مى گردد.
1. سوره مائده (5): آيه 3.