معناى سلام
سلام يعنى چه؟ سلام در عرف مسلمانان، در مكتب اهل بيت عليهم السلام نوعى از انواع تحيّت و ادب و احترام است، و «سلام» در لغت عرب ضدّ جنگ و اختلاف و نزاع است. وقتى مى گوييم: سلام عليكم; يعنى اعلام محفوظ بودن طرف مقابل از هر گونه بدى از سوى ما.
سلام از اسامى خداوند متعال است.1 دو تعبير در قرآن مجيد وجود دارد:
1 . سلام، آن جا كه مى فرمايد:
(إِذا جاؤُها وَفُتِحَتْ أَبْوابُها وَ قالَ لَهُمْ خَزَنَتُها سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدينَ);2
آن گاه كه به بهشت مى رسند و درهاى بهشت گشوده مى شود، خازنان آن گويند: سلام بر شما، پاك شديد; پس براى هميشه وارد آن شويد.
2 . تحيّت، آن جا كه مى فرمايد:
(تحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ…);3
تحيّت آنان روز ملاقات سلام است.
پس هر عمل، حركت و گفتارى كه انسان براى احترام ديگرى انجام مى دهد تحيّت است. اين عمل گاهى با دست روى سينه گذاشتن، گاهى با دست روى سر نهادن، گاهى با بلند شدن به پاى كسى و گاهى با يك دسته گل به كسى دادن محقّق مى شود.
بنابراين نسبت بين سلام و تحيّت عموم و خصوص مطلق است، هر سلامى، تحيّت است; ولى هر تحيّتى، سلام نيست.
از قرآن و روايات استفاده مى شود كه «تحيّت» و احترام و ادب اهل بهشت به هم ديگر «سلام» است; از اين رو در اسلام «سلام»، تحيّت قرار گرفت تا اشاره اى باشد به اهل بهشت بودن مسلمانان.
البتّه سلام در اسلام و مكتب اهل بيت عليهم السلام از نظر فقهى داراى احكام و آدابى است كه صيغه سلام، ابتداى به سلام و اين كه ردّ آن چگونه بايد باشد به آن اشاره شده است.
در هنگام وارد شدن بر امام عليه السلام، چون واردشونده اهل بهشت است و كسى كه بر او وارد مى شوند شخصيّتى است كه ورود بر او، ورود بر خداست، پس تحيّت، همان «سلام» خواهد بود.
آن گاه بايد بحث شود كه:
اولاً: «اهل بيت» يعنى چه؟
ثانياً: چرا به هنگام ورود به امام عليه السلام فرمود گفته شود: «يا أهل بيت النبوّة»؟ چرا نفرمود: «أهل بيت النبي»، «أهل بيت الرسول» و «أهل بيت محمّد»؟
پرواضح است كه كلام خداوند، كلام پيامبر اكرم و ائمه اطهار عليهم السلام; بلكه كلام هر حكيمى گرچه غير معصوم باشد نكته دارد و حساب شده است.
از طرفى «يا» واژه «ندا» است، آن گونه كه در كتاب هاى لغت و نحو و عوامل ملاّ محسن آمده: «يا» براى نداى قريب و بعيد وضع شده است. بنابراين، ما با زيارت جامعه مى توانيم معصوم عليه السلام را از دور و نزديك زيارت و خطاب كنيم، البتّه اگر از نزديك باشد كه روح و جسم در حضور امام عليه السلام است، چه بهتر.
1. سوره حشر (59): آيه 23.
2. سوره زمر (39): آيه 73.
3. سوره احزاب (33): آيه 44.