مطلب اوّل

فصل سوّم: شرائط امام از نظر اهل سنّت و اينكه آيا ابوبكر واجد آن شرائط بوده يا نه؟
بسم الله الرّحمن الرّحيم

الحمدلله ربّ العالمين، والصّلاة والسّلام على سيّدنا محمّد وآله الطيّبين الطّاهرين، ولعنة الله على أعدائهم أجمعين من الأوّلين والآخرين.
موضوع بحث در فرصتى كه در اختيار ماست اين است كه:
آيا خلفائى كه اهل سنّت به عنوان جانشين رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم اختيار كرده اند، واجد شرايطى كه خودشان آن شرايط را در امام و جانشين رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم معتبر مى دانند بوده اند يا نه؟
و بايد دانست كه شيعه اماميّه را با اهل سنّت در مسأله امامت اختلافاتى است، و اوّلين اختلاف اين است كه:
شيعه معتقد است كه منصب امامت مانند منصب نبوّت بوده و ادامه راه نبوّت مى باشد، و تعيين امام و جانشين براى پيامبر، مانند تعيين خود پيامبر، حقّ خداوند متعال است و مردمان را در اين امر خطير حقّى نيست.
اهل سنّت مى گويند: تعيين امام با خلق است.
و البتّه اهل سنّت، صفاتى را در امام منتخب مردم، معتبر مى دانند، اكنون بحث در اين است كه آيا خلفائى كه آنان بعد از رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم انتخاب نموده اند، واجد شرايطى كه خودشان آن شرايط را در امام معتبر مى دانند بودند يا نه؟
و پيداست كه اين بحث از نظر مبناى اعتقادى و نيز مبانى مناظره صحيح، مثمر ثمر است، زيرا با اسقاط منتخبين سقيفه از قابليّت تصدّى منصب منيع و رفيع امامت، امر امامت بلافصل اميرالمؤمنين عليه السّلام، بلا منازِع خواهد بود، و راهى جز اعتقاد به امامت و خلافت بلافصل آن بزرگوار باقى نخواهد ماند، و براى مخالف هم راهى براى انكار اين حقّ باقى نخواهد ماند اِلاّ ظُلْماً وَعُلُوّاً.
قبل از ورود در موضوع بحث، ناچاريم مطالبى را كه مرتبط با بحث است بطور گذرا و فهرستوار متذكّر شويم:

مطلب اوّل
آيا لازم است كه بعد از رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم جانشين و خليفه اى براى آن بزرگوار باشد يا لازم نيست؟
جميع امّت اسلام اتّفاق دارند كه بعد از پيامبر، امامتى واجب است، و اين مطلب از كلمات بسيارى از دانشمندان فريقين ظاهر بوده، بلكه به آن تنصيص نموده اند، مثلاً «ابن حزم اندلسى» در كتاب «الفِصَل فى الأهواءِ والمِلَلِ والنِّحَل» جلد چهارم، صفحه 72 مى گويد:
اِتَّفَقَ جَميعُ فِرَقِ اَهْلِ السُّنَّةِ وَجَميعُ فِرَقِ الشّيعَةِ وَجَميعُ الْمُرْجِئَةِ وَجَميعُ الْخَوارِجِ عَلى وُجُوبِ الإِمامَةِ.
ترجمه: جميع فرقه هاى اهل سنّت، و جميع فرقه هاى شيعه، و تمامى مرجئه و همه خوارج بر وجوب و لزوم امامت اتّفاق دارند.
پس در اين مطلب كه بعد از رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم بايد امامى باشد نزاعى نيست.